الکترودهای صفحه ای عمیق(منسوخ شده)
علت دفن الکترود در عمق زیاد( بیش از حدود 3 متر)، رسیدن به لایه های نمناک زمین با مقاومت ویژه کمتر است.
بدیهی است که دفن صفحه درعمق زیاد علاوه بر تحمیل مخارج اضافی اولیه، این اشکال را در بر دارد که برای کم کردن مقاومت از راه دفن بیش از یک صفحه، لازم خواهد بود فاصله این صفحات نسبت به هم خیلی بیشتراز 2 متر و یا 3 برابر بزرگترین بعد صفحه باشد.ازطرف دیگر قسمت قائم الکترود باید به حساب آورده شود که در کم کردن مقاومت آن نقش عمده دارد و در واقع عکس مقاومت کل تقریباً برابر مجموع عکس دو مقاومت صفحه ای و قائم(سیم اتصال) خواهد بود.
با بالا رفتن دستمزدها در سالهای اخیر،مخارج نصب الکترودهای عمیق صفحه ای زیاد شده است و شاید موقع آن فرا رسیده باشد که تجدید نظر عمده ای درانتخاب نوع الکترود متداول به عمل آید.
الکترود های قائم
الکترودهای قائم از متداول ترین نوع الکترود می باشند مخصوصاً در مواردی که فضای افقی کافی در دسترسی نباشد یا برای کم کردن مقاومت زمین، الکترودهای قائم و افقی با هم بکار روند.
ساختمان و جنس الکترودهای قائم
جنس الکترودهای قائم با توجه به نحوه نصب آنها و امکانات دیگر به قرار زیر است
الکترودهای میله ای ازمس سخت
1) الکترودهای میله ای با هسته فولاد و روکش مس عجین شده(آبکاری گرم) با هسته فولادی
2) الکترودهای میله ای ازفولاد گالوانیزه گرم(لوله آب)
3) استفاده از روش دیپ ارتینگ: این روش با اتصال سیم به پیکان هدایت کننده که به صورت نری مادگی به هم متصل می شوند، سیم هادی را به عمق دلخواه و مقاومت مناسب رساند که این روش در بخش دیپ ارتینگ به صورت کامل شرح داده شده.هادی های قابل استفاده در روش دیپ ارتینگ از 16 تا 70 است .
قطر الکترودهای کوبیده شده حدود 14و16و20 میلیمتر است.حداقل طول الکترودهای
استاندارد 2.45 متر باشد. اغلب الکترودها در بازار ایران از نوع 1.5 متری ساده می باشد. جهت افزایش طول الکترود های قائم می توان به دو روش عمل کرد.
روش اول: با استفاده از وسیله ای شبیه بوشن ، میله ها را می توان طولانی تر کرده و در زمین کوبید. با توجه به قابلیت امتدادآنها، الکترودها را می توان تا عمق دلخواه کوبید.
سه عیب عمده در محل اتصال دو میله وجود دارد : الف) امکان شل شدن میله ها در محل رزوه در حین کوبش. ب) افزایش خوردگی در طول زمان بهره برداری (بعلت خراشیده شدن رزوه ها و نازک شدن قطر لایه مسی) . ج) افزایش مقاومت الکتریکی در محل اتصال .
روش دوم: این روش که ابداع تیم مهندسی ساخت قطعات سروایران می باشد که پس از کوبیدن میله اول و بستن نری و مادگی میله ها و آغشته کردن محل اتصال به روغن لحیم کاری و سپس با نصب قالب مخصوص پرتابل و قرار دادن قلع استاندارد در قیف مخصوص قالب و استفاده از مشعل دستی ، تمام قلع به محل اتصال دو میله ذوب شده و پس از سرد شدن و استفاده از چسب بر روی محل قلع ادامه کار کوبش را انجام داده و مشکلات روش قبلی که شامل خوردگی و شل شدگی یا افزایش مقاومت می باشد، حذف می شود.
کوبیدن الکترودها در زمین را می توان به دو نوع انجام داد:
الف ) وارد آوردن ضربه های شدیدبه تعداد کم که در عمل به صورت زیر انجام می شود:
کوبیدن با پتک معمولی
کوبیدن با پتک لوله ای
کوبیدن با پتک برقی یابنزینی
پتک معمولی احتیاج به معرفی ندارد. کوبیدن باپتک معمولی خسته کننده تر و ناراحت کننده تر از همه انواع دیگر است. پتک لوله ای درواقع لوله ای است که طول آن متناسب با طول قسمتی از الکترود که خارج از زمین است تنظیم می گردد. در انتهای بالایی یا در وسط لوله وزنه ای نصب می شود که همراه باوزن لوله، وزنه پتک را تشکیل می دهد.کارگری لوله را که به طور کاملاً آزاد روی الکترود می لغزد، بلند کرده و سپس آن را رها میکند جرم لوله و وزنه در هنگام سقوط آنها، روی میله الکترود ضربه وارد کرده و آن را در زمین فرو میبرد.
پتک برقی یا بنزینی وسیله ای است که در آن یک وزنه کوچک خارج از مرکز ، با
سرعت دوران می یابد. توان چرخش بوسیله موتور برقی یا بنزینی تامین می شود نیروی جنبشی جرم دورانی خارج از مرکز ، ضربه های کوچکی را به تعدادزیاد به میله وارد می کند که آن را در زمین فرو می برد.
طبق تجربه به دست آمده در اجرای پروژه ها؛ پیکورهای مناسب جهت کوبیدن الکترودها به 19 کیلویی و 32 کیلویی می باشند که تیم مهندسی ساخت سروایران با ساخت آدابتور های مخصوص این پیکور ها در دو سایز قطر سوراخ 19 و 21 میلیمتری که برای انواع الکترود های 14 تا 20 میلیمتری این نیاز را رفع کرده.
ساختمان و جنس الکترودهایی که با روش دفن نصب میشوند:
الکترودهای لوله ای ازفولاد گالوانیزه گرم(لوله آب)
الکترودهای لوله ای از مس سخت (لوله مسی)
الکترودهای لوله ای ازچدن
در مواردی که وسایل مناسب برای کوبیدن الکترود در دست نباشد یا جنس الکترود با توجه به سختی زمین انجام این کار را غیرممکن یا مشکل سازد و یا لازم باشد برای کم کردن مقاومت الکترود دراطراف آن اقدام به آماده سازی زمین شود، از الکترودهای دفن شده به صورت قائم استفاده می شود. جز در موارد الکترودهای صفحه ای سنتی، در سایر موارد عمق دفن این الکترودها معمولاً از 3 متر بیشتر نیست.
حفر چاه برای دفن الکترود یا با روش سنتی(مقنی) و یا با روش استفاده از مته حفر زمین درعمقهای کم که بر روی وانت یا کامیون نصب است انجام می شود. در این روش نصب، با توجه به حجمی که خواه ناخواه در اطراف الکترود خالی می ماند بهتر است که نوعی آماده سازی به عمل آید مگر آنکه نوع خاک به قدری خوب باشد که احتیاج به این کار نباشد
نحوه آماده سازی خاک اطراف الکترودها
آماده سازی الکترودها بابتنونیت
به گواهی بسیاری، بتونیت بهترین ماده برای آماده سازی خاک است. با توجه به وجود منابع غنی بتونیت داخلی، آماده سازی خاک اطراف الکترود با این ماده در آینده ممکن است باز هم بیشتر شود. نظر به اینکه ماده میکروسکوپیک(جاذب رطوبت) می باشد، رطوبت اطراف را به خود جذب خواهد کرد. ولی درنواحی بسیار خشک احتیاج به آبیاری متناوب خواهد داشت.
آماده سازی الکترودها با استفاده ازبتن
در صورت وجود شرایط، بهترین و ساده ترین روش برای آماده سازی خاک اطراف الکترود پس از حفر چاه و قرار دادن الکترود دروسط آن، ریختن و پر کردن بتن در اطراف آن است. بدیهی است که حجم و قیمت بتن بکاررفته در این روش مهمترین عامل می باشد.
ساختمان وجنس الکترودهای افقی و عمق دفن آنها (الکترودهای دفن شده درکانال)
الکترودهای تسمه ای ازمس
الکترودهای تسمه ای ازآهن گالوانیزه گرم
الکترودهای سیم مسی
